بورسرا گراویولنس (Bursera graveolens)، به اسپاینایی پالو سانتو (Palo Santo) به معنای چوب مقدس (Holy Wood)، یک درخت وحشی و بومی مناطق آمریکای جنوبی و ونزوئلاست که در قسمت های خشک جنگل های استوایی می روید. این درخت هم خوانواده درخت کندر و درخت مر (myrrh) است که همگی چوب و شیره ای بسیار معطر دارند و از آنها در صنایع دارویی، عطرسازی و آرایشی بهداشتی استفاده بسیاری میشود. قرن هاست که بومیان این مناطق از این چوب برای مصارف درمانی و معنوی استفاده می کنند. اگرچه اثبات علمی برای خواص معنوی آن بدست نیامده اما تحقیقاتی جهت تایید خواص درمانی آن صورت گرفته و این سبب آن شده که در عصر جدید به محبوبیت چوب پالو سانتو برای عوام در سراسر جهان اضافه شود.
خواص علمی پالو سانتو
افرادی که به تهیه و پخش چوب پالو سانتو مشغول هستند هرگز درخت آن را قطع نمی کنند چراکه بایستی پس از پایان عمر درخت و خشک شدن طبیعی شاخه های آن پس از گذشت دست کم 5 سال، چوب آن را برید و استفاده کرد. در واقع عطر غلیظ و رنگ چوب های موجود در بازار نیز بدلیل همین گذار چند ساله است و بغیر از این حالت طبیعی، پالو سانتو بدست نمی آید. خطر زیست محیطی که پالو سانتو را تهدید می کند خشکسالی های جهانی بخصوص در جنگل های استوایی است و این درخت بطور خاص در معرض انقراض یا سواستفاده توسط بشر نیست و نگرانی درمورد خرید چوب آن وجود ندارد. هر چند استفاده بی رویه و بی دلیل از آن توصیه نمی شود.
پالو سانتو را بصورت چوب، روغن و صمغ می توان تهیه کرد. آزمایشات نشان داده که نزدیک به 90 درصد ترکیبات این چوب از ماده ای به نام لیمونین است. لیمونین که خواص متعددی دارد، باعث کاربرد بسیار بالای این چوب در زندگی روزمره افراد عادی شده است. بنا بر باورهای محلی، برخی از خواص غیرمعنوی پالو سانتو شامل موارد زیر است که بعدها در تحقیقات علمی اثبات شده اند:
1. حشره زداست.
چوب پالو سانتو حشرات موذی را دفع می کند و از حجوم مورچه و ملخ و شپش و پشه و مگس جلوگیری می کند. در سال 2012 یک پژوهش علمی اثبات کرد که سالو پانتو سرشار از ماده موثره لیمونین است و این ماده خاصیت حشره زدایی طبیعی دارد.
2. کاهنده درد است.
چوب پالو سانتو را برای کاهش درد استفاده می کنند. بومیان بر این باورند که پالو سانتو، درد آرتروز مفاصل، گلودرد و سردرد را بهبود می بخشد. ریشه علمی این موضوع نیز در لیمونین است. لیمونین خواص ضدالتهابی و مسکن دارد و این تاییدی بر دردزدایی سالو پانتو است. در مطالعه ای که در سال 2016 بر روی حیوانات صورت گرفت، لیمونین مسیرهای عصبی را مسدود کرد و به کاهش درد انجامید.
3. ضد استرس است.
افراد زیادی چوب پالو سانتو را آرامش بخش می دانند. سوزاندن آن جهت مراقبه، آرامش جسم و ذهن و رهایی از استرس و افکار، در بین مردم بسیار مرسوم است. این نیز تاحدودی به وجود لیمونین در این چوب مربوط می شود. تحقیقی در سال 2013 بر روی حیوانات اثبات کرد که پالو سانتو ضد استرس و ضد اضطراب است. یک پژوهش دیگر در سال 2014 نشان داد که پالو سانتو آثار استرس را در موش ها کاهش می دهد.
4. ضدعفونی کننده است.
مطالعات بسیاری درمورد بخورات مختلف انجام شده است که همگی اثبات کرده اند این عمل در از بین بردن باکتری های محیطی موثر است. مقاله علمی که سالها قبل در یک مجله معتبر منتشر شد این موضوع را تایید کرد که سوزاندن دسته ای گیاه معطر در فضای بسته در طرف 60 ثانیه سبب از بین رفتن 94% باکتری های موجود در آن محیط گردیده است. در باورهای مختلف در سراسر دنیا بخورات مختلفی به کار گرفته می شود که پالو سانتو هم از انواع آنهاست. این عمل به پاکسازی محیط از عوامل بیماری زا و مضر کمک شایانی می کند.
هم اکنون در راستمرد مطالعه کنید: “فواید علمی و معنوی دودافشانی و بخورات”
خواص معنوی پالو سانتو
درمورد خواص معنوی پالو سانتو صحبت های زیادی وجود دارد اما مسئله مهم درمورد آن ارتباطش با فرهنگ و باورهای بومیان خاص مناطق رویش این گیاه است. این درخت در واقع متعلق به اقوام اینکای باستانی،شمن ها و بومیان مناطق آمریکای جنوبی بوده است که امروزه به اقلیت های مردمی تبدیل شده اند و از سنت دیرینه ایشان چیز زیادی باقی نمانده است. در باور این افراد همه چیز تقدس خاص خود را داشته و حکمت درونی که از آن برخوردار بودند به آنها این اجازه را می داد تا با هر موهبتی از زمین به آگاهانه ترین صورت ممکن برخورد کنند. پالو سانتو نیز از این امر مستثنی نبوده. این درخت مقدس در مسلک و مراسم های عمیق بومیان جایگاه ویژه خود را داشته و بخش مهمی از متن این مراسمات بوده است.
امروزه گفته می شود که این چوب برای عمیق تر شدن در سکوت و مراقبه و امورات معنوی مفید واقع می شود. این گویاترین خاصیت معنوی است که می توان به طور عمومی بیان کرد. البته توصیه نمی شود که بی دلیل و بی هدف آن را بسوزانید چراکه روح و کاربری روحانی آن زیر سوال می رود. خواص معنوی بسیاری را به پالو سانتو نسبت می دهند از جمله اینکه ارواح خبیث را دفع می کند، طالع و بخت را می گشاید، انرژی های منفی را دور کرده و شانس و انرژی های مثبت را جذب میکند؛ بهرحال بهتر است بدون هدف مشخص و آگاهی، روشن نشود.
روش های استفاده های از پالو سانتو
همانطور که گفته شد چوب پالو سانتو در سه نوع روغن، صمغ و به شکل خود چوب استفاده می شود. از روغن پالو سانتو در آروماتراپی (رایحه درمانی) استفاده می شود. به این شکل که قطراتی از آن را در دستگاه بخور ریخته و محیط را معطر میکنند. این متد معمولا حین مراقبه و یوگا به کار گرفته می شود. همچنین ماساژ با این روغن به کاهش درد منجر می شود. ترکیبات این روغن با عصاره های دیگر مانند مریم گلی و صندل نیز مرسوم است. به این شکل که روغن ها را با یکدیگر ترکیب و در محل مورد نظر ماساژ می دهند. روغن پالو سانتو در برخی لوازم آرایشی نیز مصرف میشود.
پرکاربردترین استفاده آن اما به شکل تکه ها و تراشه های چوب (و گاهی نیز پودر چوب) است که مانند عود سوزانده می شوند. در این روش نیز عطر چوب در هوا آزاد شده و اگر چوبتان اصل باشد، به شدت به مشام می رسد. همچنین گفته شده می توانید در صورت تمایل یک تکه کوچک از چوب را (اندازه یک بند انگشت هم کفایت می کند) به همراه آب بجوشانید و دمنوشی با خواص آرامبخش از آن تهیه نمایید. این دمنوش را می توانید با افزودن گیاهان دیگر مانند بابونه غنی تر کنید. پس از جوشاندن دمنوش بایستی صاف شده سپس میل شود.
صمغ آن نیز کاربردی مشابه تکه های چوب آن دارد و دقیقا مانند صمغ کندر و اسپند برای بخور و دود دادن قابل استفاده است. به این شکل که روی جااسپندی و صفحات داغ زغالی ریخته می شود و بخور داده می شود تا عصاره آن آزاد شود.
موارد احتیاط
تاکنون هیچ نوع مضرات مشخصی از چوب پالو سانتو گزارش نشده است اما بهتر است در چند مورد برای مصرف آن احتیاط کنید: یک اینکه اگر برای بار اول از روغن آن استفاده می کنید ابتدا کمی از آن را روی یک تکه از پوستتان امتحان کنید و در صورت عدم بروز حساسیت از آن استفاده کنید. دو اینکه اگر مشکل ریه یا تنفسی دارید در استفاده از دود زیاد احتیاط کنید چراکه ممکن است علائم بیماری تان را افزایش دهد. و سوم اینکه توصیه می شود زنان باردار و مادران شیرده از آن استفاده نکنند.
دیدگاه خود را بنویسید